Tình yêu là một trong những trải nghiệm kỳ diệu nhất của cuộc đời. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi điều gì khiến chúng ta cảm thấy yêu? Đâu là những nguyên tắc khoa học đằng sau cảm xúc của mỗi người? Bài viết này của Bảo hiểm tình yêu hi vọng sẽ giải mã tình yêu bằng khoa học thú vị để khám phá những bí ẩn của trái tim con người có thể bạn chưa biết.
Định nghĩa về tình yêu dưới góc nhìn khoa học
Tiến sĩ Gabija Toleikyte – một nhà tâm lý học đang giảng dạy tại Đại học Sheffield Hallam, Anh – đã giải thích rằng tình yêu được sinh ra từ những nơi sâu thẳm trong tiềm thức của chúng ta. Bà cũng cho rằng tiềm thức chứa đựng nhiều thông tin gấp 10 lần so với phần não lý trí, do đó khi bắt đầu yêu, có vẻ như đó là một trải nghiệm ngắn ngủi, nhưng bộ não phải làm việc chăm chỉ để tính toán và tạo ra những cảm xúc đó.
Tiến sĩ Helen Fisher, một nhà nhân chủng học, cho rằng tình yêu đơn giản chỉ là một sự di truyền căn bản đã tiến hóa qua hàng triệu năm để cho phép chúng ta tập trung vào một người duy nhất để bắt đầu quá trình giao phối.
Tình yêu là một quá trình phức tạp xuất hiện trong tiềm thức và không thể kiểm soát được. Trải nghiệm yêu đương ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống, từ cách suy nghĩ, tâm trạng cho đến hành vi của mỗi người.
Thậm chí sự xuất hiện của tình yêu còn khiến những công việc nhàm chán trở nên thú vị hơn. Tuy nhiên, theo khoa học, mục đích cuối cùng của tình yêu là để tìm kiếm một đối tác lý tưởng, đảm bảo quá trình sinh sản và chăm sóc cho con cái.
Dù rằng những nhà văn, nhà thơ đã đưa ra nhiều định nghĩa đầy cảm xúc về ý nghĩa tình yêu, nhưng theo khoa học, tình yêu bắt nguồn từ những sự thay đổi sinh hóa trong não bộ. Theo các nghiên cứu của tiến sĩ Helen Fisher từ Đại học Rutgers, tình yêu bao gồm ba phạm trù được điều hành bởi hormone và các chất hóa học trong não. Ba phạm trù cơ bản này bao gồm sự ham muốn, sự thu hút và sự gắn kết.
1. Sự ham muốn
Ham muốn là một khía cạnh quan trọng của cuộc sống con người, nó không chỉ đơn thuần là mong muốn được thỏa mãn tình dục mà còn là một yếu tố quyết định trong việc duy trì và phát triển loài người. Giải mã tình yêu bằng khoa học rằng ham muốn xuất hiện từ rất sớm trong quá trình tiến hóa của con người và đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Nhu cầu sinh sản là một trong những nguyên nhân chính khiến cho ham muốn tình dục trở nên cực kỳ quan trọng. Đây là một cơ chế tự nhiên giúp cho con người có thể duy trì và phát triển nòi giống. Ngoài ra, ham muốn cũng có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng nội tiết tố và tăng cường sức khỏe toàn diện của cơ thể.
Theo các nhà khoa học, testosterone và estrogen là hai loại nội tiết tố chính có ảnh hưởng lớn đến ham muốn tình dục của con người. Điều đặc biệt là cả hai loại này đều có mặt ở cả nam và nữ, chỉ khác nhau về mức độ và tác động.
Testosterone có trong nội tiết tố nam, có tác dụng tăng cường ham muốn và sự hưng phấn trong quá trình giao hợp. Trong khi đó, estrogen có trong nội tiết tố nữ, giúp cho nữ giới có thể tỏa sáng và gợi cảm hơn trong quá trình rụng trứng.
Tuy nhiên, không chỉ có nội tiết tố mới là yếu tố quyết định đến ham muốn của con người. Các yếu tố tâm lý, xã hội và văn hóa cũng có vai trò quan trọng trong việc hình thành và điều chỉnh ham muốn tình dục. Vì vậy, việc hiểu rõ về sự ham muốn và các yếu tố ảnh hưởng đến nó là cực kỳ quan trọng để có thể duy trì một cuộc sống tình dục lành mạnh và hạnh phúc.
2. Sự thu hút đối phương
Sự thu hút là một trong những yếu tố quan trọng của mối quan hệ tình cảm. Khi ta bị thu hút bởi một người, thì những cảm xúc mãnh liệt sẽ bùng nổ trong lòng và tâm trí sẽ bị chiếm giữ bởi hình ảnh của người đó, từ đó khơi gợi một sự kết nối về mặt tình cảm với đối tượng.
Khi bị thu hút bởi ngoại hình của một người, cơ thể sẽ có những phản ứng sinh lý như:
- Đôi mắt sẽ dãn ra
- Cơ thể sẽ đổ mồ hôi
- Nhịp thở tăng lên
- Nhịp tim sẽ tăng lên
Tất cả những điều này xảy ra khi hormone noradrenaline được giải phóng trong cơ thể. Bạn có từng cảm thấy kích thích khi gần bên một người bạn thấy hấp dẫn chưa? Giờ bạn đã hiểu lý do vì sao rồi đấy.
Giải mã tình yêu bằng khoa học còn cho rằng sự thu hút chủ yếu được kích hoạt bởi các chất hóa học trong não như serotonin, dopamine và adrenaline. Những chất này thường được sản sinh khi ta trải nghiệm những điều mới mẻ, phấn khích hoặc có tính mạo hiểm.
Đây có thể là lý do vì sao trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ, hay còn gọi là giai đoạn trăng mật, chúng ta thường cảm thấy say mê và kỳ diệu. Dopamine được sản xuất tại vùng dưới đồi của não, còn được biết đến như một loại hormone hạnh phúc. Khi chúng ta cảm thấy hứng thú và hạnh phúc, hormone này sẽ được tiết ra.
Vì vậy, khi bạn đang hẹn hò hoặc gần gũi với người mình thích, cơ thể sẽ sản xuất dopamine. Cùng với các chất norepinephrine và adrenaline, dopamine giúp ta bị thu hút bởi một người dựa trên những cảm xúc và trải nghiệm chung.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vùng tưởng thưởng trong não hoạt động tốt nhất khi ta nhìn thấy một hình ảnh gợi nhớ về người mà ta bị thu hút. Tuy nhiên, điều này có thể làm giảm lượng serotonin, một chất hóa học có thể ảnh hưởng xấu đến tâm trạng và làm giảm cảm giác ăn uống.
Vì vậy, các nghiên cứu giải mã tình yêu bằng khoa học rằng trong giai đoạn đầu khi bị thu hút bởi ai đó, cảm giác choáng ngợp là dấu hiệu của việc lượng serotonin giảm đi. Điều này có thể giải thích tại sao chúng ta thường cảm thấy ăn không ngon, ngủ không yên.
3. Sự gắn kết
Ba yếu tố quan trọng trong khoa học tình yêu là ham muốn, thu hút và sự gắn kết. Tuy là yếu tố cuối cùng nhưng sự gắn kết lại rất quan trọng trong việc duy trì một mối quan hệ bền vững ở con người. Sự gắn kết có thể được hiểu là một liên kết tinh thần giữa hai người, thể hiện qua sự chia sẻ cảm xúc, tình cảm và cảm giác an toàn.
Ở loài chim và động vật có vú, sự gắn kết cũng rất quan trọng và thường được thể hiện qua các hành vi bảo vệ lãnh thổ, chia sẻ nguồn thức ăn và phân công công việc chăm sóc con non. Điều này cho thấy sự gắn kết không chỉ tồn tại trong mối quan hệ tình cảm mà còn trong các mối quan hệ khác như tình bạn, quan hệ xã hội và gia đình.
Giải mã tình yêu bằng khoa học đã khám phá ra rằng sự gắn kết lâu dài được điều khiển bởi hai loại hormone chính là oxytocin và vasopressin. Oxytocin được coi là “hormone âu yếm” hay “hormone ôm ấp” vì nó thường được sản sinh trong các hành vi ân ái, khi sinh con hay cho con bú.
Hormone này giúp tăng cường sự gắn kết giữa mẹ và con, đồng thời cũng có tác dụng trong việc duy trì mối quan hệ tình cảm lâu dài. Vasopressin cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự gắn kết lâu dài. Hormone này thường được sản sinh sau khi quan hệ tình dục và có ảnh hưởng đến sự gắn kết giữa hai người.
Giải mã tình yêu bằng khoa học đã chỉ ra rằng, những người có hàm lượng hormone vasopressin cao thường có khả năng duy trì mối quan hệ tình cảm lâu dài tốt hơn. Tuy nhiên, sự gắn kết không chỉ phụ thuộc vào hormone mà còn phụ thuộc vào các hành động và cách ứng xử của mỗi người trong mối quan hệ. Những hành vi như chia sẻ, lắng nghe và hiểu nhau cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên một mối quan hệ gắn kết và bền vững.
Trong cuộc sống hiện đại, nhiều người có xu hướng tìm kiếm sự ham muốn và thu hút trong mối quan hệ, nhưng quên đi sự gắn kết. Điều này dẫn đến việc nhiều mối quan hệ không thể bền vững và dễ dàng tan vỡ.
Vì vậy, để duy trì một mối quan hệ tình cảm lâu dài, chúng ta cần phải tập trung vào việc xây dựng sự gắn kết và tạo nên một mối quan hệ chắc chắn và bền vững. Hai loại hormone có tên gọi là oxytocin và vasopressin đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mối quan hệ tình cảm giữa hai người.
Khi chúng ta yêu, cơ thể sẽ sản xuất ra lượng lớn oxytocin và vasopressin, hai chất này giúp tăng cường sự gắn kết và niềm tin tưởng giữa hai người. Tuy nhiên, theo nghiên cứu, khi một trong hai loại hormone này bị giảm đi, mối quan hệ cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Điều này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, ví dụ như căng thẳng, stress, hoặc thậm chí là sự thiếu hụt trong việc chăm sóc và quan tâm đến đối phương. Vì vậy, để duy trì một mối quan hệ bền vững và hạnh phúc, chúng ta cần phải biết cách tạo ra nhiều oxytocin và vasopressin hơn.
Có nhiều cách để làm điều này, ví dụ như thường xuyên thể hiện tình cảm, quan tâm và chăm sóc đối phương, tạo ra những khoảnh khắc lãng mạn và đặc biệt, cùng nhau thực hiện các hoạt động vui vẻ và thú vị.
Ngoài ra, việc duy trì một môi trường tích cực và không gian riêng tư cho hai người cũng rất quan trọng. Khi có sự thoải mái và an toàn trong mối quan hệ, cơ thể sẽ tự động sản xuất nhiều hormone yêu thương hơn, giúp tăng cường mối quan hệ và đem lại hạnh phúc cho cả hai.
Cuối cùng, hãy luôn lắng nghe và chia sẻ cùng nhau, tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ và giữ cho tình yêu luôn nồng nhiệt và bền vững bằng cách tăng cường sản xuất oxytocin và vasopressin trong cơ thể.
⏩ Có thể bạn quan tâm: Tình yêu Plato là gì? 9 Điểm khác biệt với tình yêu lãng mạn
Công thức chung của khoa học cho tình yêu
Sự ham muốn, sự thu hút, sự gắn kết, ba quá trình này mặc dù hoạt động riêng lẻ, nhưng lại có sự kết nối với nhau, mang lại cho chúng ta những trải nghiệm tuyệt vời trong tình yêu. Những phát hiện từ nghiên cứu của tiến sĩ Helen Fisher đã chỉ ra rằng: Sự ham muốn phát triển để dành cho mục đích sinh sản với đối tượng phù hợp, giúp duy trì nòi giống trong tự nhiên.
Sự thu hút phát triển để cho mỗi người có thể chọn được bạn đồng hành yêu thích, giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình giao phối. Sự gắn kết giữa nam và nữ để hợp tác với một bạn đồng hành sinh sản cho đến khi hoàn thành nhiệm vụ làm cha mẹ.
Những phức tạp của hóa học
Giải mã tình yêu bằng khoa học cho rằng các chất hóa học trong não bộ cho phép chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ lâu dài với một đối tượng. Trong khi vẫn có khả năng ngoại tình với người khác. Tiến sĩ Fisher cho rằng, về mặt sinh lý, chúng ta có thể yêu nhiều hơn một người cùng một lúc.
Tuy nhiên, điều này cũng mang đến vô vàn rắc rối. Tiến sĩ Fisher cho rằng, hiện nay, sự phát triển của ba giai đoạn tình yêu đã dẫn đến nhiều hình thức và vấn đề trong xã hội như ngoại tình, ly dị, tái hôn hay những hành động phạm tội khác, và kể cả trầm cảm khi bị từ chối tình cảm.
Để xây dựng một mối quan hệ tình cảm bền vững, cần có rất nhiều yếu tố khác, không chỉ là sự tương thích các phản ứng hóa học của não. Mà đó còn bao gồm tính cách, ngoại hình, mùi hương, kỹ năng giao tiếp, và khí chất của mỗi người.
⏩ Có thể bạn quan tâm: Thần giao cách cảm trong tình yêu là gì? Dấu hiệu của thần giao cách cảm trong tình yêu
Giải mã tình yêu bằng khoa học về tình yêu và cảm xúc nồng nhiệt
Nghiên cứu của tiến sĩ Fisher vào năm 2011 đã chỉ ra rằng tình yêu và cảm xúc nồng nhiệt vẫn tồn tại trong các cặp đôi ở độ tuổi trung niên. Bằng việc sử dụng kỹ thuật chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI), những hình ảnh được ghi lại cho thấy rằng những cặp đôi này vẫn giữ được những cảm xúc nồng nhiệt như khi mới yêu.
Điều này chứng tỏ rằng trong mối quan hệ lâu dài, những cảm xúc đầu tiên vẫn có thể được duy trì.Tất cả những phản ứng này là tự nhiên và không thể kiểm soát được. Chúng ta chỉ có thể cảm nhận và hiểu được chúng khi trải qua những tình huống thực tế. Vì vậy, hãy để cơ thể tự do phản ứng và tận hưởng những cảm xúc tuyệt vời khi bị thu hút bởi ngoại hình của một người.
5 Khía cạnh sinh lý học của tình yêu
Cùng chúng tôi khám phá thêm 5 khía cạnh thú vị về sinh lý học của tình yêu mà có thể bạn chưa biết ngay bên dưới nhé:
1. Nghiên cứu chiếc cầu tình yêu
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc đi bộ trên một cây cầu rung làm tăng sự hấp dẫn tình dục. Điều này có thể do sự kích thích tình dục được tăng lên bởi sự phân bổ sai lầm về sợ hãi và kích động.
2. Hiệu ứng tiếp xúc – Lửa gần rơm lâu ngày cũng cháy
Một nghiên cứu khác cũng cho thấy rằng khi hai người thường xuyên gặp gỡ nhau, họ có nhiều khả năng phát triển tình cảm với nhau, bất chấp cảm nhận ban đầu của họ. Điều này chứng tỏ rằng thời gian gắn bó và tiếp xúc thường xuyên có thể tạo ra mối quan hệ tình cảm.
3. Thuyết có được và không có được
Theo một thuyết, khi có 2 người, một người thích mình và một người không thích. Thuyết cho rằng chúng ta có xu hướng bị thu hút bởi người không thích mình hơn. Kết luận rằng con người thường bị hấp dẫn bởi những thứ khó sở hữu hơn.
4. Bị thu hút nhiều hơn với người có sắc đẹp
Trong một nghiên cứu, những người tham gia được cho xem ảnh của những người khác và được yêu cầu đánh giá vẻ đẹp của họ. Kết quả cho thấy rằng chúng ta thường có xu hướng yêu những người có ngoại hình đẹp.
5. Khám phá sự thật: “Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”
Cũng giống như câu “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”, con người thường có xu hướng thích những người có tính cách, suy nghĩ và thái độ giống với mình. Vì thế sẽ giảm thiểu mâu thuẫn và tranh cãi, đồng thời tạo ra những ấn tượng tốt đẹp và đưa hai người gần nhau hơn.
⏩ Xem thêm: Trong tình yêu cần 3 điều gì? Biểu hiện và ý nghĩa của tình yêu.
4 Sự thật của cơ thể con người khi có tình yêu
Cùng chúng tôi khám phá 4 sự thật thú vị về cơ thể con người khi có tình yêu dưới góc nhìn khoa học nhé:
1. Hành động bắt chước
Ngôn ngữ cơ thể là việc bắt chước các động tác và cử chỉ của một người khác. Hành động này được kích hoạt bởi các tế bào thần kinh, giúp tăng cường sự gắn kết và tình cảm giữa hai người. Giải mã tình yêu bằng khoa học cho rằng việc bắt chước xảy ra khi ta bị thu hút bởi một người khác.
2. Hướng mũi chân khi nói chuyện
Vị trí và hướng đặc trưng của đôi chân có thể cho thấy sự thu hút. Khi một người thích bạn, họ sẽ hướng mũi chân về phía bạn. Ngược lại, nếu mũi chân hướng ra phía khác, điều đó có thể cho thấy họ không có tình cảm nhiều với bạn và muốn tránh xa khi đối diện với bạn.
3. Nghiêng đầu khi nói chuyện
Nghiêng đầu về phía bạn trong khi nói chuyện cũng có ý nghĩa là người đó quan tâm đến bạn. Khi một người nghiêng đầu về phía bạn trong khi trò chuyện, điều này không chỉ là biểu hiện của sự lịch sự mà còn thể hiện tình cảm và sự quan tâm chân thành từ người đó. Đây là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy họ có cảm tình với bạn đấy
4. Giao tiếp bằng mắt
Ánh mắt cũng là một yếu tố quan trọng trong việc thể hiện cảm xúc. Khi ai đó thích bạn, họ sẽ dành nhiều thời gian để nhìn bạn, thể hiện sự quan tâm của họ. Khoa học đã chứng minh khi thích ai đó, đồng tử (con ngươi) của họ sẽ giãn nở rộng hơn. Bởi tâm lý là muốn cố gắng nhìn người mình thích càng rõ càng tốt.
Trên đây là bài viết giải mã tình yêu bằng khoa học qua những lời giải thích chi tiết của các nhà nghiên cứu trên thế giới. Từ đó chúng ta sẽ có cái nhìn tổng quát hơn về tình yêu. Sự xuất hiện của tình yêu giờ đây không chỉ có trong thơ ca văn học, mà còn xuất hiện dưới các chất hóa học có trong cơ thể con người dưới góc nhìn khoa học nữa.
Tôi là Mai Duyên là một nhà văn và cũng là một blogger, người chịu trách nhiệm nội dung cho những bài đăng của website Bảo Hiểm Tình Yêu. Với bằng Cử nhân Tâm lý học tôi luôn muốn sử dụng kiến thức được học và trải nghiệm để thấu hiểu và chia sẻ với các độc giả về những khía cạnh phức tạp của tình yêu và các mối quan hệ, đồng thời luôn đặt mình vào vị trí của người đọc để tạo ra những nội dung gần gũi và đáng tin cậy nhất.